ریزترین هوشمندها

بسمه تعالی
ذرات بنیادی، کامپیوترهای کوانتومی، نانو تکنولوژی، ...
این روزها کلماتی از این دست، زیاد به گوشمان می خورد. دنیای جدیدی که علم به رویمان گشوده است، دنیای شگفت آفرین "ریزترین" هاست. از زمان کشف میکروب تا کنون سالیان زیادی می گذرد. آن زمان بشر فکر می کرد که به ریزترین ها دست یافته است. آن زمان بشر موجودی را کشف کرد که هزار عدد از آنها در ته سوزنی جمع می شدند، یعنی ابعادی در حدود میکرو متر داشتند. به عبارتی یک هزارم میلیمتر.
با توجه به اینکه میکروب موجودی زنده و ارگانیک بود می بایست ساختاری بسیارپیچیده تر از یک اتم یا مولکول می داشت. بنابراین پیچیده ترین موجود(و نه حتی جاندار) در ابعاد خود به حساب می آمد. و این تصور سالیان سال در ذهن بشر ماندگار بود. اما کم کم با ریشه دار شدن روز افزون علم کوانتوم، دریچه های جدیدتری از آگاهی به روی بشر گشوده شد. با استفاده از این علم، انسان می توانست به ابعاد ریزتری دست یابد؛ نانو. یعنی یک میلیونیمِ یک میلیمتر. یعنی یک هزارم ابعاد یک میکروب. جالبتر اینکه در این ابعاد، ذرات رفتارهای منحصر به فردی از خود نشان می دادند که این وقوع این رفتارها در ابعاد بزرگتر امری کاملاً غیرممکن بود. مثلاً حضور یک ذرۀ مشخص در یک زمان خاص و در دو مکان متفاوت. یا عبور ذره ای کم انرژی از سدی عملاً غیرقابل نفوذ.
همه این اتفاقات "واقعاً" در اطراف ما و میلیاردها بار در هر ثانیه اتفاق می افتد. غیر ممکن هایی که در چهارچوب پیش ساختۀ ذهن ما هرگز راه ورود ندارند، در عمل و در حقیقت بارها اتفاق می افتد. بسیار عادی.
با تحقیق و مطالعات بیشتر، چهارچوب های ذهن ها شکسته شد و راهی جدید به سوی درک دنیایی جدید باز شد. دنیایی کاملاً جدید با قوانینی کاملاً متفاوت. در پی فراگیری این قوانین و آشنایی بیشتر با دنیای جدی، صنعت نانو متولد شد. دیگر میکروب "ریزترین پیچیده" نبود. در مدت زمان کمی همه چیز تغییر کرد. رایانه هایی که نیاز به چندین متر مکعب فضا برای پردازنده هایشان داشتند، جای خود را به رایانه های قابل حمل چند کیلویی دادند. امروزه شما می توانید همه چیز را در تلفن همراه خود داشته باشید. می توانید ساعت ها موسیقی و فیلم ضبط کنید و در کنار آنها کل کتابخانۀ شخصی خود را بصورت ایبوک داشته باشید. پارچه های کتانی ضد آب، هواپیماهای فوق سبک رادارگریز، پودرهای لباسشوئی هوشمند، داروهای هوشمند، دوربین های جاسوسی به اندازۀ دانۀ شن، ردیابها و آشکارسازهایی در ابعاد ذرات گرد و غبار و ...
تمام این ها فقط گوشه ای از توانایی های این ذرات بسیار ریز هستند. کشف اخیر دانشمندان نانو نشان می دهد که تمامی ذرات عالم هستی همواره در حال پردازش کردن هستند! یعنی هر یک مانند یک ماشین حساب اعمال محاسباتی انجام می دهند. طبق محاسبات دانشمندان، اگر یک ابر لپ تاپ به حجم یک لیتر و وزن یک کیلوگرم داشته باشیم که از تمام ذرات تشکیل دهندۀ آن برای پردازشی هدفند استفاده شود، این لپ تاپ سرعتی معادل ده میلیون میلیارد میلیارد میلیارد میلیارد میلیارد عمل محاسبه ای در یک ثانیه خواهد داشت! این سرعت تا کنون حتی توسط ابر رایانه های حاضر در دنیا نیز استحصال نشده است. جالبتر این که همین دانشمندان راجع به قدرت محاسباتی جهان هستی (به عنوان یک رایانۀ عظیم) چنین می گویند: «جهان تا کنون 10122 عمل محاسباتی بر روی 1092 بیت انجام داده است.» لازم به ذکر است که عددی در این ابعاد در هیچ محاسبۀ علمی حاصل نمی شود، چرا که از کل تعداد اتم های عالم نیز بیشتر است! (122 صفر در مقابل یک)
این نقطه جايی‌است که علم "ریزترین ها" تاکنون به آن رسیده‌است. مسلماً در گامهای بعدی، با روشن تر شدن افق های جدیدتر شاهد کشفیات شگفت انگیزتری خواهیم بود. اما دریافته های تا به امروزمان یک چیز را به وضوح بیان می کند: «تک تک ذرات این عالم در حال محاسبه اند. در ابعاد خود و با تمام وجود فکر می کنند. و خبر از هوشمندی خاصی می دهند.»
دنیایی که تا کنون شناخته ایم، دنیای هوشمند‌ی‌است. دنیایی‌است نه بر پایۀ منطق دو دویی بلکه بر اساس منطق فازی. دنیایی‌است که نه تنها تفکر منطقی ما، بلکه تفکر هوشمندانه ای را می طلبد تا با تکیه بر آن بتوانیم مسیر پر پیچ و خمی را که پیش رو داریم درنوردیم.